Het Ambachten en Speelgoed Museum in Terschuur (Veluwe) organiseert vanaf 1 april t/m 30 december 2025 een expositie over vervlogen tijden en typische Nederlandse taferelen uit begin 1900; op de fiets welteverstaan.
De expositie genaamd ‘100 jaar Fietsend Nederland’ laat beroepen zien die in het begin van de vorige eeuw voornamelijk per fiets werden uitgeoefend. Zo zijn hier o.a. de petroleumboer met de transportfiets, de bakker met de bakkerskar, de ketellapper met de bakwagen, de dorpsomroeper te fiets, de veldwachter met fiets en uiteraard een kippenboer met volgeladen transportfiets te bewonderen.
Opening
Op donderdag 3 april aanstaande om 10.15 uur wordt de expositie ‘100 jaar Fietsend Nederland’ officieel geopend door de Wethouder van Cultuur van de gemeente Barneveld, mevrouw Mijntje Pluimers en de ‘Barneveldse Veldwachter van de Oud Veluwse Markt’, de heer Maarten Struijs. De expositie is vanaf deze week al wel te bezichtigen voor publiek.
Beroepen uit vervlogen tijden
De expositie ‘100 jaar Fietsend Nederland’ neemt de museumbezoekers mee terug in de tijd en toont de rijke geschiedenis van de fiets in Nederland. De fiets had vroeger vele vormen en uitvoeringen; de hoge bi, de transportfiets, de bakfiets, de loopfiets, de driewielfiets en nog veel meer. Ook ‘vergeten’ beroepen, zoals de voddeboer, ketellapper, lantaarnopsteker en veldwachter worden niet overgeslagen tijdens deze oer-Nederlandse expositie. Al deze beroepen werden voornamelijk uitgevoerd per fiets en kwamen in de oude tijd dan ook veel voor. Een groot aantal zijn zelfs niet eens bekend bij de jongere generaties onder ons. Zo staat ook de ‘Porder’ bij de expositie uitgebeeld; deze beste man ging voor dag en dauw de straten langs om iedereen die aan de arbeid moest ‘wakker te porren’. Of de Dorpsomroeper, die per fiets en met een grote bel aan het stuur en de toeter of hoorn in de hand door de dorpsstraten reed voor nieuwsberichten. Naast deze officiële berichten bracht hij ook (betaalde) commerciële boodschappen voor bedrijven rond. Wie kent deze verhalen nog…?!
Eind 19e eeuw
Ontdek naast al deze ambachten ook de algehele ontwikkeling van de fiets in Nederland. Wist u bijvoorbeeld dat de eerste fiets een loopfiets van hout was? Hoewel deze fiets vanaf 1820 in Nederland kortstondig populair was, werd hij al snel verdrongen door de vélocipède (ook wel ‘hoge bi’ genoemd), die rond 1870 verscheen. Dit bijzondere model had een enorm voorwiel en een klein achterwiel, wat zorgde voor hoge snelheden, maar ook voor gevaarlijke valpartijen, want deze hoge fietsen waren lastig te berijden en onpraktisch voor dagelijks gebruik en was vooral erg populair onder de elite. In de tweede helft van de 19e eeuw was de fiets een kostbaar luxeproduct, alleen bereikbaar voor de welgestelden. Met de introductie van de ‘veiligheidsfiets’ rond 1885, met twee even grote wielen, een kettingaandrijving én een hol frame, werd de fiets veiliger en toegankelijker voor een breder publiek. Al snel groeide de fiets uit tot hét vervoermiddel voor iedereen en een revolutie op twee wielen begon...
Het museum in het kort
Naast de expositie ’100 jaar Fietsend Nederland valt er nog veel meer te ontdekken in het Oude Ambachten & Speelgoed Museum op de Veluwe; zo zijn er 160 verschillende oude ambachten en beroepen, zijn er twee speurtochten door het verleden, is er een speelgoedafdeling, een buitenroute en kun je indien gewenst even bijkomen in het museumcafé. In het ambachten gedeelte staat niets achter glas, je kan letterlijk de oude tijd in duiken én dagelijks zijn er diverse vrijwilligers die bij diverse ambachten demonstraties geven. Reserveren is niet nodig. Er zijn tevens groepsarrangementen aanwezig voor bijvoorbeeld een familiedag. Bovendien is het museum zowel binnen als buiten zeer toegankelijk voor rolstoelgebruikers en/of mindervaliden.
Meer informatie over het Oude Ambachten & Speelgoed Museum is te vinden op de website van het museum.